BASKİL
Baskil ve çevresinin de içerisinde bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi birçok medeniyetin kurulmasına beşiklik etmiş birçok beylik,devlet ve imparatorluğun kurulmasına mekan teşkil etmiştir.
Baskil ve çevresi Mezopotamya ile Anadolu’yu birbirine bağlayan yollar üzerinde bulunmaktadır.Kalkolitik ve Neolitik döneme ait Şemsiyetepe Höyüğü, İmikuşağı Höyüğü ve Habibuşağı Höyüğü bulunmaktadır. Baskil,orta ve son tunç çağına ve Hitit dönemine ait bulgular İmikuşağı ve Şemsiyetepe Höyüklerinde rastlanmaktadır.Bu yerleşim yerleri Hitit ve Hurri mücadelesinin yaşandığı bir bölge olmuştur.Demir çağa ait bulgular Asurlara ait olup Kaleköy,İmikuşağı,Şemsiyetepe ve Habipuşağı Höyüklerinde ele geçirilmiştir.
Urartular,Baskil ve çevresini M.Ö.805 yılında ele geçirmişlerdir.Habibuşağı, İZOLLU KİTABESİnde Urartu kralı 2.Sardun’un kazandığı zafer anlatılır.
Urartular, Baskil çevresinde birçok kale yapmışlardır.Bu kaleler genellikle ticaret yollarını,yerleşim merkezlerini ve ekip-biçilen tarlaları korumak için garnizonlar şeklinde tertip edilmiştir.
Baskil ve çevresinde M.Ö 8.yy' de İskit ve Med saldırılarıyla Urartu egemenliği bitmiştir.Medlerden sonra Persler bölgeyi ele geçirmiştir.Perslerden sonra kısa süre Helen İmparatorluğu’nun eline geçmiştir. Daha sonra Roma İmparatorluğu’nun idaresine girdi. Uzun bir süre Bizans ve Sasani mücadelesine tanıklık etti. Bir ara müslüman Arapların eline geçti.
1071 Malazgirt Zaferiyle Türk hakimiyetine geçti.Sırasıyla Artuklar,Selçuklar,Moğollar,Dulkadiroğulları,Akkoyunlar ve Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyet sahası olmuştur.
1085 yılında Selçukluların komutanı Çubuk Bey tarafından Bingöl ve Harput çevresi Türkler tarafından ilk kez ele geçirilmiş oldu. Bingöl ve Harput çevresine dolayısıyla Baskil’e Türkistan’dan getirilen konar-göçer Türk grupları yerleştirilerek bölgeyi Türkleştirme –İslamlaştırmaya yönelik bir iskan politikası uygulanmıştır.
Bölgedeki kaleleri ve kervansarayları birbirine bağlayan, askeri ve ticari bir öneme sahip Kömürhan, Selçuklular döneminde alınmıştır.
Baskil ve çevresi Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlıların eline geçmiştir(1514). Kanuni Sultan Süleyman döneminde Malatya sancağına bağlanmıştır. Kömürhan, 4.Murat döneminde 1623-1640 yılları arasında yapılmıştır. Fırat’tan karşıya geçilmesi gereken kömürlerin bu handa biriktirildiği ve kelekler vasıtasıyla sevk edildiği bilinir. Kömürhan ismi de buradan gelmektedir.
1881 tarihli Mamuratül Aziz Salnamesindeki bilgilerden Baskil’in Mamuratül Aziz’e(Harput) bağlı olduğunu görmekteyiz.
Baskil ilçesinin ilk kurulduğu yer, şuan ki ilçe merkezinin 3 km batısında yer alan Eski Baskil mahallesidir ve 1926 yılında kurulmuştur.O dönem itibariyle Baskil ilçesi 3 nahiye 60 köylük bir idari yönetim birimi olarak karşımıza çıkar.1928 yılında ilçe merkezi Nazaruşağı köyüne(şu an Nazaruşağı Mahallesi) taşınmıştır.1929 yılında ilçe merkezi bu defa Şefkat Köyüne(şuan Şefkat Mah) kaydırılmıştır. İlçe merkezi olarak kullanılan bu üç bölgede de devlet tarafından yapılmış hükümet binaları olmadığından ilçe merkezinin taşındığı bölgelerdeki haneler devlet daireleri olarak kullanılmıştır.
1933 ilçe merkezi şuanda bulunduğu bölgeye taşınmıştır. Bunda en önemli etken Baskil-Malatya demiryolu işletmesinin 16 Kasım 1933' te açılmasıdır.
Baskil ilçe merkezinden Baskil –Elazığ, Baskil-Malatya yönlü ulaşımın rahat bir şekilde yapılması şuanki ilçe merkezinin kısa bir süre sonra hızlı bir yerleşime sahne olduğu görülmektedir. Yeni kurulan Baskil ilçe merkezine Eski Baskil ,Odabaşı veNazaruşağı köyleri mahalle adı altında bağlanmıştır.1954 te Şefkat Köyü mahalle olarak ilçe merkezine bağlanmıştır.
1927 nüfus sayımına göre Baskil ilçe merkezinin nüfusu 386 kişi , 1950 de 1244 kişi,1975 yılında 5119 kişi ve 2000 deki nüfus sayımına göre 11.800 kişi olduğu tespit edilmiştir.
Baskil, Cumhuriyet Döneminde kurulan bir kasaba olduğu için çok eski tarihi bir kültür tesisi yoktur. Cumhuriyet sonrası kasabada 1 lise,2 ilköğretim okulu, 1 yatılı ilköğretim okulu ve Halk Eğitim Merkezi açılmıştır.
Baskil ve çevresi Mezopotamya ile Anadolu’yu birbirine bağlayan yollar üzerinde bulunmaktadır.Kalkolitik ve Neolitik döneme ait Şemsiyetepe Höyüğü, İmikuşağı Höyüğü ve Habibuşağı Höyüğü bulunmaktadır. Baskil,orta ve son tunç çağına ve Hitit dönemine ait bulgular İmikuşağı ve Şemsiyetepe Höyüklerinde rastlanmaktadır.Bu yerleşim yerleri Hitit ve Hurri mücadelesinin yaşandığı bir bölge olmuştur.Demir çağa ait bulgular Asurlara ait olup Kaleköy,İmikuşağı,Şemsiyetepe ve Habipuşağı Höyüklerinde ele geçirilmiştir.
Urartular,Baskil ve çevresini M.Ö.805 yılında ele geçirmişlerdir.Habibuşağı, İZOLLU KİTABESİnde Urartu kralı 2.Sardun’un kazandığı zafer anlatılır.
Urartular, Baskil çevresinde birçok kale yapmışlardır.Bu kaleler genellikle ticaret yollarını,yerleşim merkezlerini ve ekip-biçilen tarlaları korumak için garnizonlar şeklinde tertip edilmiştir.
Baskil ve çevresinde M.Ö 8.yy' de İskit ve Med saldırılarıyla Urartu egemenliği bitmiştir.Medlerden sonra Persler bölgeyi ele geçirmiştir.Perslerden sonra kısa süre Helen İmparatorluğu’nun eline geçmiştir. Daha sonra Roma İmparatorluğu’nun idaresine girdi. Uzun bir süre Bizans ve Sasani mücadelesine tanıklık etti. Bir ara müslüman Arapların eline geçti.
1071 Malazgirt Zaferiyle Türk hakimiyetine geçti.Sırasıyla Artuklar,Selçuklar,Moğollar,Dulkadiroğulları,Akkoyunlar ve Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyet sahası olmuştur.
1085 yılında Selçukluların komutanı Çubuk Bey tarafından Bingöl ve Harput çevresi Türkler tarafından ilk kez ele geçirilmiş oldu. Bingöl ve Harput çevresine dolayısıyla Baskil’e Türkistan’dan getirilen konar-göçer Türk grupları yerleştirilerek bölgeyi Türkleştirme –İslamlaştırmaya yönelik bir iskan politikası uygulanmıştır.
Bölgedeki kaleleri ve kervansarayları birbirine bağlayan, askeri ve ticari bir öneme sahip Kömürhan, Selçuklular döneminde alınmıştır.
Baskil ve çevresi Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlıların eline geçmiştir(1514). Kanuni Sultan Süleyman döneminde Malatya sancağına bağlanmıştır. Kömürhan, 4.Murat döneminde 1623-1640 yılları arasında yapılmıştır. Fırat’tan karşıya geçilmesi gereken kömürlerin bu handa biriktirildiği ve kelekler vasıtasıyla sevk edildiği bilinir. Kömürhan ismi de buradan gelmektedir.
1881 tarihli Mamuratül Aziz Salnamesindeki bilgilerden Baskil’in Mamuratül Aziz’e(Harput) bağlı olduğunu görmekteyiz.
Baskil ilçesinin ilk kurulduğu yer, şuan ki ilçe merkezinin 3 km batısında yer alan Eski Baskil mahallesidir ve 1926 yılında kurulmuştur.O dönem itibariyle Baskil ilçesi 3 nahiye 60 köylük bir idari yönetim birimi olarak karşımıza çıkar.1928 yılında ilçe merkezi Nazaruşağı köyüne(şu an Nazaruşağı Mahallesi) taşınmıştır.1929 yılında ilçe merkezi bu defa Şefkat Köyüne(şuan Şefkat Mah) kaydırılmıştır. İlçe merkezi olarak kullanılan bu üç bölgede de devlet tarafından yapılmış hükümet binaları olmadığından ilçe merkezinin taşındığı bölgelerdeki haneler devlet daireleri olarak kullanılmıştır.
1933 ilçe merkezi şuanda bulunduğu bölgeye taşınmıştır. Bunda en önemli etken Baskil-Malatya demiryolu işletmesinin 16 Kasım 1933' te açılmasıdır.
Baskil ilçe merkezinden Baskil –Elazığ, Baskil-Malatya yönlü ulaşımın rahat bir şekilde yapılması şuanki ilçe merkezinin kısa bir süre sonra hızlı bir yerleşime sahne olduğu görülmektedir. Yeni kurulan Baskil ilçe merkezine Eski Baskil ,Odabaşı veNazaruşağı köyleri mahalle adı altında bağlanmıştır.1954 te Şefkat Köyü mahalle olarak ilçe merkezine bağlanmıştır.
1927 nüfus sayımına göre Baskil ilçe merkezinin nüfusu 386 kişi , 1950 de 1244 kişi,1975 yılında 5119 kişi ve 2000 deki nüfus sayımına göre 11.800 kişi olduğu tespit edilmiştir.
Baskil, Cumhuriyet Döneminde kurulan bir kasaba olduğu için çok eski tarihi bir kültür tesisi yoktur. Cumhuriyet sonrası kasabada 1 lise,2 ilköğretim okulu, 1 yatılı ilköğretim okulu ve Halk Eğitim Merkezi açılmıştır.
GEÇİM KAYNAĞI
İlçemizin sosyal ve ekonomik yapısı incelendiğinde halkın % 65’i çiftçilik yaparak geçimini sağlamaktadır.Okuma – yazma oranının yüksek olduğu Baskil’de, kamu ve özel sektörde çalışarak geçimini sağlayan aile sayısının fazla olduğu gözlenmektedir.
Baskil’de tarım ve hayvancılık ile uğraşan; Ziraat Odası’na kayıtlı olan toplam 5120 çiftçi bulunmaktadır. Özellikle kayısıcılığın yaygın olduğu Karakaya Baraj Gölü sahilinde bulunan köylerimizde seracılık, sebze ve meyve yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bilaluşağı, Çiğdemli, Kumlutarla, Gemici ve diğer köylerde karpuz ve kavun rekoltesi çok yüksektir.İlçemizde resmi verilere göre yıllık olarak:
Baskil’de tarım ve hayvancılık ile uğraşan; Ziraat Odası’na kayıtlı olan toplam 5120 çiftçi bulunmaktadır. Özellikle kayısıcılığın yaygın olduğu Karakaya Baraj Gölü sahilinde bulunan köylerimizde seracılık, sebze ve meyve yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bilaluşağı, Çiğdemli, Kumlutarla, Gemici ve diğer köylerde karpuz ve kavun rekoltesi çok yüksektir.İlçemizde resmi verilere göre yıllık olarak:
- 68.000 ton kayısı
- 40.000 ton buğday
- 25.000 ton arpa
- 2.000 ton hububat(nohut,mercimek vb.)
- 75.000 ton sebze
- 500 ton yem bitkileri,üretildiği saptanmıştır.
- 40.000 ton buğday
- 25.000 ton arpa
- 2.000 ton hububat(nohut,mercimek vb.)
- 75.000 ton sebze
- 500 ton yem bitkileri,üretildiği saptanmıştır.
Ayrıca hayvancılık yapılmakta olup, 4.100 adet büyükbaş hayvan, 11.600 adet küçükbaş hayvanın yanı sıra 14.200 adet kümes hayvanı bulunmaktadır. Son yıllarda arıcılık yaygın olarak yapılmaktadır.
Ücret gelirinin yanı sıra SSK, Emekli Sandığı ve Bağkur gibi sosyal güvenlik kurumlarından emekli maaşı alan aile sayısı da oldukça fazladır. Bu veriler göz önüne alındığında ilçemiz maddi yönden zengin bir ilçedir. Kişi başına göre gelir dağılımı yıllık olarak 1.670$ civarındadır.
Ücret gelirinin yanı sıra SSK, Emekli Sandığı ve Bağkur gibi sosyal güvenlik kurumlarından emekli maaşı alan aile sayısı da oldukça fazladır. Bu veriler göz önüne alındığında ilçemiz maddi yönden zengin bir ilçedir. Kişi başına göre gelir dağılımı yıllık olarak 1.670$ civarındadır.
